Stichting Schaapskudde Westerbork
In de officiële naam van onze stichting leest u de plaatsnaam Westerbork. De schapen wonen echter al ruim 25 jaar in Orvelte. Dat vraagt om een verklaring. Daarom beginnen we de informatie op onze site met een beetje geschiedenis over schaapskudde Orvelte.
Rond 1870 was het druk op de velden rond Westerbork en Beilen. Zo’n 23.000 schapen zorgden voor het bestaan van een groot deel van de bevolking. Na 50 jaar, ook door het gebruik van kunstmest, was de kudde nog maar 100 dieren groot. In 1920 telde Westerbork slechts twee kuddes. Na het samenvoegen van de beide kuddes werden de broers Evert en Hendrik Noordhuis uit Westerbork de nieuwe herders. Na het overlijden van Evert is Hendrik alleen verder gegaan. Maar dat viel niet mee. Je zou kunnen zeggen dat Hendrik een beetje eigenzinnig was met een heel groot hart voor zijn dieren. Maar er was geen droog brood met de kudde te verdienen. Uiteindelijke ging de kudde over naar de gemeente, maar Hendrik bleef roepen dat het zijn schapen waren en van niemand anders.
In 1977 gaf Hendrik er de brui aan. De kudde dreigde te verdwijnen en vele instanties riepen om het hardst dat de kudde moest blijven. In 1982 werd de kudde overgedragen aan de Stichting Schaapskudde Westerbork. De gemeente trok zich terug.
In 1989 nam Staatsbosbeheer (SBB) het initiatief om de kudde te verplaatsen naar Orvelte. SBB beschikte in Orvelte over een historisch landbouwbedrijf waar de kudde heel goed bij paste. Het gebied rond Orvelte werd toen ook het graasgebied voor de kudde. De kans die de stichting kreeg van SBB werd met beide handen –en de vele schapenpootjes– aangegrepen en in dank aanvaard.
Orvelte geldt als erkend fokcentrum voor het Schoonebeekerschaap. De inspanning van de herder en de vele vrijwilligers heeft in 1991 geleid tot de toekenning door van The Conservation Award. De Schaapskudde ontving de prijs in de categorie natuurbescherming. De kudde won niet alleen de prijs in deze categorie, maar ook nog de prijs als nationaal winnaar.
Bestuur
Samenstelling: Judith van Andel (voorzitter), Hans Fröling (penningmeester).
De stichting werkt samen met schaapherder Neils Tiktak en een team van vrijwilligers.
Het doel van de stichting is het in stand houden van een gescheperde kudde raszuivere Schoonebeeker schapen.
Door met de kudde rond te trekken in natuurgebieden van met name Staatsbosbeheer, wordt het landschap op natuurlijke en cultuurhistorische wijze beheerd en is de kudde dagelijks zichtbaar voor de vele bezoekers in en rond Orvelte. De herder is hierbij vaak aanspreekbaar om vragen te beantwoorden. Dagelijks vertrekt en keert de herder met de kudde terug naar het nachtverblijf, de schaapskooi in Orvelte. Op jaarbasis trekt de kudde tijdens het grazen in de natuurgebieden, het vertrekken en weer terugkeren in de schaapskooi en het jaarlijkse wolfestival en de lammetjesdag tienduizenden toeschouwers.
Beleidsplan 2018/19
Met de komst van Neils Tiktak als herder (in 2016) is het begrazingsbeleid verder gestructureerd. Bepaalde gebieden worden juist niet begraasd op momenten dat bepaalde flora bloeit en zo de kans krijgt om zaad te produceren. Ook worden stukken grond maximaal 12 dagen begraasd en daarna 8 tot 12 weken met rust gelaten. Hiermee voorkomt de herder dat zich in deze percelen een aantal parasitaire besmettingsbronnen kunnen ontwikkelen. Ook is ervoor gekozen om vooralsnog de schapen niet meer te laten drinken uit poeltjes, maar om drinkwater aan te voeren op de locaties waar op dat moment de schapen grazen. Dit is weliswaar zeer arbeidsintensief maar samen met het aangepaste begrazingsplan resulteert deze werkwijze in een veel lager medicijngebruik!
De komst van de wolf in deze contreien vraagt ook beschermende maatregelen. Er is een speciale afrastering aangeschaft zodat de kudde ook op locatie tijdelijk veilig ingerasterd kan worden.
De contacten met omliggende agrarische bedrijven worden goed onderhouden. In de wintertijd kunnen de schapen hierdoor tijdelijk gebruik maken van weilanden. Er is hier sprake van een win-win situatie. De schapen hoeven minder bijgevoerd te worden en door de schapen verbetert de structuur en bodemlaag van de weiden waar de schapen tijdelijk grazen.
Het is onmogelijk om de kudde kostendekkend te laten grazen op basis van vergoedingen die we hiervoor krijgen. We zijn voor een groot deel afhankelijk van subsidies en extra fondsen en giften. We willen op korte gerichter potentiële donateurs en fondsen benaderen, De website en social media zijn daarbij onmisbaar. We zoeken ook ondertussen naar extra inkomsten, zoals een betere afzet de vachten en lammeren. De Stichting Vrienden van de Westerborker Schaapskudde is ook onmisbaar in deze. Dankzij deze stichting is het mogelijk duurdere uitgaven, zoals de genoemde wolvenveilige afrastering, aan te schaffen.
Er ligt nog de wens om ook een kleine ruimte bij de kooi te creëren waarin bezoekers meer informatie kunnen krijgen over de kudde.